تنگی نفس

یکی از ناراحت کننده ترین احساساتی که هر فرد  می تواند تجربه کند تنگی نفس است؛ این حس که شما نمی توانید هوای کافی استنشاق کنید،  می تواند حتی دردناک باشد. کارکرد ریه حیاتی است و خوشبختانه ما با ظرفیت ریوی بیش از آنچه نیاز داریم متولد می شویم. از دست رفتن کارکرد ریه می تواند نتیجه بالا رفتن سن، تخریب یا آسیب ریه باشد. گاهی از دست رفتن کارکرد ریه  میتواند  برگشت پذیر باشد مانند آنچه در آسم یا عفونت ریه رخ می دهد .
با هر نفس، شما اکسیژن را وارد و دی اکسیدکربن را خارج می کنید. اکسیژن برای تولید انرژی در سلول های بدن لازم است و  دی اکسیدکربن پسماند این فرآیند است. تنگی نفس یا به علت کاهش اکسیژن در بدن شما یا به دلیل افزایش سطح  دی اکسیدکربن که به طور طبیعی مسئول میل به تنفس است، ایجاد می شود. هر عاملی که با ورود و خروج هوا در ریه تداخل کند توانایی ریه برای جذب اکسیژن و خروج دی اکسیدکربن را کاهش می دهد و شما احساس تنگی نفس می کنید.
در این بخش ما به شایع ترین علل تنگی نفس می پردازیم.گاهی بیش از یک دلیل مسئول تنگی نفس است.

• آسم

آسم  شایع ترین بیماری مزمن کودکان و مسئول بخش  عمده ای از تنگی نفس در نوجوانان و بزرگسالان است. آسم می تواند دیگر  بیماری ها مانند تخریب ریه ناشی از دود سیگار، بیماری قلبی و پنومونی (عفونت ریه) را تشدید کند.
برای فهم تاثیر آسم بر تنفس، به این مثال ساده توجه کنید:
دمیدن از طریق یک« لوله» ساده تر از دمیدن از طریق «نی آشامیدنی» است؛ هر چه قطر مجرا کمتر باشد دمیدن هوا دشوارتر است. در آسم  راه های هوایی به دلیل تورم و انقباض عضلانی که اندازه راه هوایی را کنترل  می کند، تنگ می شوند. نتیجه تنفس صدا دار و همراه با خس خس و دشواری بیش تر در ورود و خروج هوا است. هر چند آسم  می تواند تنفس را بسیار دشوار کند، تغییرات موقت است و کاملا با درمان رفع  می شود.
عوامل مختلفی می توانند باعث شروع حمله آسم شوند. حساسیت، عفونت ،ورزش، هوای سرد، تنش و دود سیگار از  شایع ترین محرک ها هستند. اما برخی از افراد بدون هیچ دلیل واضحی به حمله دچار می شوند.
درمان آسم شامل پرهیز از مواجهه با محرک های شناخته شده و استفاده از داروهایی است که تورم یا انقباض عضلات را کاهش  می دهند تا راه های هوایی تنگ شده باز شوند. اغلب مبتلایان برای درمان به بخش اورژانس مراجعه  می کنند ولی  می توان بسیاری از این حملات را با داروی مناسب در خانه درمان کرد.

• ریه سیگاری ها: بیماری انسداد مزمن ریه(COPD) 

بسیاری از مردم از سیگار کشیدن خودداری می کنند زیرا احتمال سرطان ریه را افزایش می دهد اما خطر اصلی سیگار تخریب آهسته و پیوسته نواحی میکروسکوپی ریه است که مسئول تبادل اکسیژن و  دی اکسیدکربن هستند. بسیاری از  سیگاری ها در جوانی شروع به سیگار کشیدن می کنند که ظرفیت ریوی آن ها بیش از حد نیازشان است. با گذشت زمان، به دلیل تخریب ناشی از دود سیگار ظرفیت ریوی به طور آهسته و پیوسته به طور  برگشت ناپذیر کاهش  می یابد.
در نهایت فرد سیگاری  کم کم متوجه می شود توانایی تنفسی وی در حال تغییر است. این افراد به تدریج با  فعالیت هایی که پیشتر به کم آوردن نفس منجر  نمی شد، نفس کم  می آورند. در این زمان  تغییرات بسیار شدید است و ممکن است  برگشت پذیر نباشد. هر چند مبتلایان به COPD  می توانند از بعضی داروها برای بهبود کارکرد تنفسی بهره بگیرند، استمرار سیگار کشیدن در نهایت تخریب بسیاری ایجاد می کند. در این شرایط بسیاری از مبتلایان بدون استفاده از اکسیژن کمکی قادر به انجام کارهای روزمره خود نیز نخواهند بود. سطوح بالاتر  دی اکسید وکربن  می تواند بر کارکرد مغز و قلب تأثیر گذارد.

• نارسایی احتقانی قلب

هنگامی که به عضلات قلب یا  دریچه  های قلب آسیب وارد شود به حرکت درآوردن خون برای قلب چندان آسان نخواهد بود .این وضع به ایجاد فشار برگشت منجر می شود. مایع در ریه جمع  می شود و در بافتی که  حبابچه های هوا را از  مویرگ های ریوی جدا  می کند تجمع کرده، ورود اکسیژن و خروج  دی اکسید کربن را دشوارتر می سازد. در نهایت سطح اکسیژن خون افت می کند و همه بدن را تحت تأثیر قرار  می دهد.
درمان نارسایی احتقانی قلب شامل داروهایی است که میزان مایع را کم  می کنند تا عمل پمپ کردن قلب بهبود یابد و احتمال تخریب بیش تر قلب کاهش یابد. گاهی لازم است دریچه های خراب قلبی ترمیم یا تعویض شوند.

• عفونت ریه (پنومونی)

پنومونی به عفونت ریه گفته می شود. علت عفونت ریه می تواند ویروسی یا باکتریایی باشد. هر چند برای درمان اکثر  عفونت های ویروسی دارویی وجود ندارد،  عفونت های باکتریایی به  آنتی بیوتیک پاسخ  میدهند. برای  شایعترین عوامل باکتریایی پنومونی بزرگسالان واکسن وجود دارد. از پزشک خود راهنمایی بخواهید  هنگامی که ریه عفونت  مییابد تورم یافته و ممکن است درست کار نکند. اگر به دلیل  آسیب های پیشین کارکرد ریه شما محدود شده باشد ممکن است تنگی نفس بروز کند. علایم پنومونی عبارتند از تب و تعریق، سرفه با خلط یا بدون خلط و درد هنگام تنفس. اگر فکر  میکنید عفونت ریه دارید به پزشک خودتان یا بیمارستان مراجعه کنید.